Signé la rose blanche

(Uitgevoerd in het Frans)

Tekst en bewerking  : Muriel Clairembourg
Muzikale leiding : Élisabeth Goethals, Alain en Benoît Meulemans
Le Chœur de Tourinnes-la-Grosse : Élisabeth Goethals
L’Orchestre de Chambre de la Nethen : Alain et Benoît Meulemans

Het uitgangspunt is het waargebeurde verhaal van het verzetsnetwerk “Die Weisse Rose”. Jonge Duitse studenten, waaronder Hans en Sophie Scholl, die aanvankelijk werden aangetrokken door de Hitlerjugend, werden zich aan het begin van de oorlog bewust van wat de fascistische regering in naam van het Duitse volk deed. Ze schreven en verspreidden duizenden pamfletten om de bevolking te waarschuwen.

Dit thema is even inspirerend als Antigone. Bewustwording is op zichzelf een fascinerend onderwerp, evenals de mogelijkheid om actie te ondernemen. En nooit eerder bezochten we deze periode in de geschiedenis voor de voorstelling tijdens de Fêtes.

Fragment uit het eerste Weiße Rose pamflet:

“Er is niets meer onwaardig voor een beschaafd volk dan zich zonder verzet te laten regeren door de duistere willekeur van een groep despoten. Schaamt niet iedere eerlijke Duitser zich vandaag voor zijn regering? Wie van ons beseft welke mate van schande op ons en onze kinderen zal rusten wanneer het masker dat ons nu verblindt is gevallen en de uiterste wreedheid van deze misdaden aan het licht komt? Als iedereen wacht tot zijn buurman begint, zullen we de verschrikkelijke dag van wraak zien naderen. Vergeet niet dat elk volk de regering verdient die het tolereert. Een grondwet die de ontwikkeling van individuele bekwaamheden belemmert en de vooruitgang van de geest tegenwerkt, is schadelijk en veroordeelbaar.
Wij vragen u om dit pamflet over te schrijven en te verspreiden!”

Deze gebeurtenissen worden benadrukt door een ander opmerkelijk verhaal: dat van Otl Aicher, de ontwerper en graficus die onder andere verantwoordelijk was voor het ontwerp van de visuele communicatie voor de Olympische Spelen van München in 1972. Bij deze gelegenheid creëerden hij en zijn team de beroemde pictogrammen die we vandaag de dag nog steeds gebruiken. Met het oog op het herstel van de waardigheid van Duitsland ontwierp Otl Aicher de esthetiek zo ver mogelijk verwijderd van die van de Olympische Spelen in Berlijn, die van het Derde Rijk.

Om het verhaal kracht bij te zetten en een brug te slaan tussen onze eigen tijd en die van de Tweede Wereldoorlog, gebruiken we een televisieprogramma om Otl Aicher te interviewen over de jonge verzetsstrijders die hij goed kende; hij was hun vriend. Samen bezochten ze een illegale jeugdbeweging, waar ze verboden auteurs lazen, liederen zongen die niet meer gezongen mochten worden, dansten… Na de oorlog trouwde Otl met Inge, de oudere zus van de familie Scholl, met wie hij in Ulm het Volksinstituut oprichtte, dat zowel het democratische als het artistieke gedachtegoed bevordert.

We werpen een blik op enkele momenten uit het leven van deze gepassioneerde groep en horen 25 jaar na dato de standpunten van degenen die de gebeurtenissen hebben overleefd…

Ulrike:

Mevrouw Birgit Probst, u bent de dochter van Christoph Probst, een lid van “Die Weisse Rose” die tegelijkertijd met Hans en Sophie werd berecht. Wat is uw perspectief op deze gebeurtenissen?

Birgit:

Het perspectief van een meisje dat haar vader niet zo goed kende en dat zichzelf veel vragen stelde: had ik liever gehad dat hij het niet had gedaan? Had ik liever gehad dat hij minder risico’s nam? Dat hij ons op de eerste plaats had gezet? Maar is dat niet wat hij deed: denken aan de wereld waarin zijn kinderen zouden opgroeien? Ik heb mezelf vaak afgevraagd wat ik in zijn plaats zou hebben gedaan, en dan zei ik tegen mezelf dat dat niet de juiste vraag was, dat de vraag was: wat zou ik nu doen als ik geconfronteerd werd met situaties die me zorgen baren? Geconfronteerd met een klimaat van angst, geconfronteerd met een gebrek aan vertrouwen tussen mensen, geconfronteerd met beschuldigingen, ongelijkheid, racisme, egoïsme… Wat doe ik nu?

Muriel Clairembourg